Sektaður um 240 þúsund fyrir að halda sauð­fé í Grinda­vík

Málið má rekja til þess að ábending barst til Matvælastofnunar um aðbúnað sauðfjár bóndans í maí 2024. Var bent á girðingar hafi verið í ólagi og kindurnar hafi verið komnar inn á aðra jörð sem almannavarnir höfðu bannað fólki að fara inn á vegna stórrar sprungu. 

Sömuleiðis var bent á lömb sem hafi verið föst í girðingunni og enginn hafi þorað að bjarga þeim þar sem túnið hafi verið flokkað sem sprungusvæði.

Eitt lambið festist og drapst

Eftirlitsmenn á vegum stofnunarinnar fóru þá á vettvang og kom fram í skoðunarskýrslu að þrjú frávik hafi verið skráð og þar af tvö alvarleg.

Niðurstaðan var sú að girðingin hafi ekki verið fjárheld þar sem hún byði upp á mikla slysahættu fyrir sauðfé sem væri ítrekað að festast í henni þar sem fiskinet hafi verið notað sem girðingarefni. Því til viðbótar hafi sauðfé komist á svæði þar sem sprungur væru þar sem girðingin hafi ekki fjárheld. Ennfremur segir að vegna nokrunar fiskinets hafi eitt lamb fests og drepist, auk þess að björgunarsveitarmenn hafi þurft bjargað tveimur.

Eftirlitið fór í kjölfarið fram á að bóndinn myndi flytja sauðfé sitt brott úr Grindavík. Þrátt fyrir skýrsluna, símtal og bréf segir í úrskurði ráðuneytisins að bóndinn hafi ekki farið að fyrirmælum um að flytja dýrin brott úr bænum.

Þrátt fyrir að engar sprungur hafi verið á túnum kæranda þar sem kindur hans voru á beit þá hafi verið ljóst af gögnum málsins að kindurnar hafi farið á önnur tún sem hafi verið með sprungum. Bóndinn hafi þannig ekki verndað kindur sínar frá þeirri hættu að falla niður í sprungur á nærliggjandi túnum og var ákveðið að leggja á bóndann 240 þúsund króna stjórnvaldssekt.

Sagðist hafa neyðst til að flytja sauðféð til Grindavíkur

Við meðferð málsins sagði bóndinn að hann hafi neyðst til þess að flytja dýrin til Grindavíkur á þessum tíma þar sem hann hefði fengið húsaskjól fyrir sauðfé í Reykjavík í takmarkaðan tíma og hafi, á þessum tímapunkti, orðið að losa það húsnæði enda væri sauðburður búinn. Síðar hafi kærandi fengið húsnæði fyrir sauðfé sitt þar til það var rekið á fjall. Til þess að brúa bilið hafði hann hins vegar neyðst til að flytja sauðféð til Grindavíkur á „tún sem var sprungulaust“.

Þá sagði bóndinn að ákvörðun hans um að girða landið af með fiskinetum sem hafi haft of stóra möskva mætti rekja til vanþekkingar hans. Hann bæðist afsökunar á því og benti á að hann hefði lagað girðinguna eftir að ábendingar bárust. „Kærandi áréttaði að honum hafi þótt það mjög leitt að eitt lamb hans hefði drepist þar sem það hengdist í netinu en tveimur hafi verið bjargað,“ segir í úrskurðinum.

Bóndinn vísaði einnig til þess að í skoðunarskýrslu Matvælastofnunar hafi komi fram að tvær kindur hafi verið utan girðingar við eftirlit. Sagði hann þó ekki ljóst hver væri eigendi umræddra kinda – það væri hins vegar ekki hann og því bæri hann ekki ábyrgð á þeim. Hann hafi um fjörutíu ára skeið og við erfiðar aðstæður reynt að hugsa vel um sauðfé sitt. 

Bóndinn vildi meina að óhjákvæmilegt væri að ógilda ákvörðunina vegna alvarlegra ágalla, en til vara óskaði hann eftir því að MAST myndi taka málið upp að nýju og lækka stjórnvaldssektina. Sektarupphæðin væri of há með tilliti til alvarleika ágreiningsatriða.

Heimilt að sekta manninn

Ráðuneytið mat það sem svo að bóndinn hafi sannarlega brotið gegn lögum um velferð dýra og því að hafi Matvælastofnun verið heimilt að leggja stjórnvaldssekt á bóndann. 

Ekki yrði annað ráðið en að sektarfjárhæðin hafi verið ákveðin í samræmi við þær verklagsreglur sem stofnunin fylgi í stjórnvaldssektarmálum. Því hafi ráðuneytið ekki talið ástæðu til að gera athugasemdir við sektarfjárhæð.