„Það getur ein­hver verið að tæla barnið þitt fyrir framan þig“

Sigurður Sigurðsson, framkvæmdastjóri Heimilis og skóla ræddi svokallaða 764-hópa og aðra sambærilega í Bítinu á Bylgjunni í morgun, en um er að ræða hópa óprúttinna aðila sem reyna að tæla börn og fá þau til að fremja ofbeldi, senda viðkvæmar myndir eða tæla þau til alls konar óæskilegra verka.

Tæla börn til alls konar verka

Ekki sé langt síðan félagið fékk fyrst spurn af 764-hópnum, en vandinn sé ekki nýr af nálinni. „Við fengum spurnir af honum fyrir svona mánuði síðan, en þetta er bara einn af þessum fjölmörgu hópum sem er að sitja um börnin okkar,“ segir Sigurður. „Við náttúrlega erum á netinu og barnaperri í Nepal getur haft samband við börnin okkar.“

Ekki sé um skipulögð félagasamtök með stjórn að ræða, heldur menn með svipaða og annarlega hugmyndafæði. „Flest sem sameinar þessa hópa er ákveðin mannfyrirlitning. Að fá börn til að fremja ofbeldi, senda þeim myndir og tæla þau til alls konar verka.“

Engin börn séu óhullt

Oft reyni brotamennirnir, til dæmis í gegnum tölvuleiki, að spjalla við börnin, vingast við þau og vinna sér inn traust þeirra og fá þau síðan til að gera hluti. „Börn sem eru oft einangruð eru viðkvæm fyrir þessu og það er mjög erfitt að kannski upplifa fyrstu vinatengslin í mörg ár, og svo á ég ekki að gera það sem vinur minn biður mig um, eini vinur minn,“ segir Sigurður.

Mikilvægt sé þó að muna að hvaða börn sem er geti lent í þessu, þótt sum börn kunni að vera útsettari en önnur. „Við megum aldrei sem foreldrar hugsa: barnið mitt lendir ekki í þessu.“

Það geti tekið allt frá nokkrum klukkutímum og upp í einhverja mánuði fyrir brotamennina að ná í gegn til barnanna. „Miðað við það sem maður hefur lesið þá eru þessir aðilar að nota tækni sem er alveg vitað að virkar. Tækni sem virkar ekki á öll börn, en þetta er bara eins og þegar skýtur netinu vítt, þá veiðirðu eitthvað,“ útskýrir Sigurður.

Spjall í gegnum tölvuleiki sérstaklega varhugavert

Honum þyki skrýtið hvað mörg ung börn eru komin á miðla þar sem hver sem er getur talað við þau. „Ég mæli alls ekki með því að foreldrar leyfi Roblox, sérstaklega hjá miðstigi, varla á unglingastigi heldur.“

Á Roblox sé afar auðvelt fyrir hvern sem er að nálgast börnin og spjallað við þau. Börn á miðstigi grunnskóla séu mikið í Roblox, jafnvel niður á yngsta stig, en leikurinn sé ekki eins vinsæll á unglingastigi. Þá séu krakkarnir hins vegar meira að nota Discord, spjallforrit sem mikið er notað í tengslum við tölvuleiki en líka bara í spjall um hitt og þetta.

Vitað sé um að minnsta kosti eitt dæmi á Íslandi þar sem barn hafi orðið fyrir barðinu á 764 hópum og verið sé að rannsaka fleiri. „Maður leiðir að því líkum að það er fullt af dæmum þarna úti sem við vitum ekki um,“ segir Sigurður.

Leggur til að leyfa ekki Roblox

En hvað er til ráða og hvað ættu foreldrar að hafa í huga var Sigurður meðal annars spurður um í spjallinu. „Eins og með Roblox og Discord og alla þessa tölvuleiki þar sem er hægt að tala beint við börn, þar ættum við ekki að leyfa. Punktur. Ekki nema að við séum tilbúin að vera yfir öxlinni á þeim,“ segir Sigurður.

Jafnvel þótt foreldrar séu í sama herbergi og börnin, ef til vill að gera eitthvað annað, gæti einhver verið að reyna að tæla börnin þeirra á meðan. „Það getur einhver verið að tæla barnið þitt fyrir framan þig. Þannig við þurfum að setja mörk. Og ég hreinlega skil ekki hvaða bylgja það var, og þetta er ekki bara á Íslandi heldur í öllum heiminum í covid, að Roblox var allt í einu frábært fyrir miðstig, eða lítil börn. Sem er bara langt í frá.“