Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason og Sabine Leskopf skrifa 2. október 2025 16:02 Miklar áskoranir varðandi mönnun hafa mætt leikskólum um land allt undanfarin ár og áratugi.Ljóst er að vanhugsaðar ákvarðanir Alþingis um lengingu kennaranáms árið 2008 höfðu þau óæskilegu en að mörgu leyti fyrirsjáanlegu áhrif að aðsókn ungs fólks í kennaranám hrundi og verulegur skortur á leikskólakennurum fylgdi í kjölfarið sem enn hefur ekki tekist að vinna til baka þrátt fyrir batamerki hin síðari ár. Eitt leyfisbréf þvert á skólastíg hefur einnig haft í för með sér að missa menntaða leikskólakennara til annarra skólastíga. Reykjavíkurborg steig fram fyrir skjöldu árið 2018 með aðgerðum til að bæta starfsaðstæður í leikskólum, sem drógu úr álagi á starfsfólk og börn og önnur sveitarfélög hafa fylgt í kjölfarið með aðgerðum undanfarin misseri til að mæta mönnunarvandanum. Einnig var mikil áhersla lögð á að kynna bæði starfið og námið betur fyrir ungu fólki. Minnkum óvissu og fáliðun Nú hefur þverpólitískur stýrihópur á vegum borgarinnar skilað fyrsta hluta tillagna sinna sem hafa það markmið að bæta enn frekar mönnun og starfsaðstæður á leikskólum borgarinnar, minnka fyrirvaralausar fáliðunaraðgerðir og auka þannig fyrirsjáanleika starfseminnar fyrir foreldra, börn og starfsfólk auk þess að hvetja foreldra sem það geta til að stytta dvalartíma í því augnamiði að minnka álag á starfsemina. Þessar tillögur koma til viðbótar jákvæðum áhrifum nýrra kjarasamninga við leikskólakennara í byrjun árs sem borgaryfirvöld studdu með ráðum og dáð, ekki síst núverandi borgarstjóri. Samvera barna og foreldra er dýrmæt fyrir þroska sérstaklega yngstu barna, hins vegar er mikilvægt að sveitarfélög séu meðvituð um það að aðstæður foreldra og forráðamanna eru mismunandi og svigrúm þeirra sömuleiðis til að minnka við sig vinnu til að auka samveru með börnum sínum. Það hefur því verið leiðarljós stýrihópsins að beita hvötum frekar en boðum og bönnum til að hafa jákvæð áhrif á umgjörð leikskólastarfsins þ.m.t. lengd vistunartímans. Jákvæðir hvatar og tekjutillit Markmið tillagnanna sem nú eru kynntar er að standa vörð um faglegt leikskólastarf og tryggja meiri stöðugleika fyrir bæði foreldra, börn og starfsfólk. Þær snúa m.a. að skipulagi leikskóladagsins, dvalartíma barna og gjaldskrá leikskóla. Tillögunum er ætlað að vinna gegn ófyrirséðum fáliðunaraðgerðum vegna mönnunarvanda, sem reynast foreldrum afar íþyngjandi.Aðgerðirnar miða að því að skapa meiri fyrirsjáanleika og draga úr álagi samhliða styttri vistunartíma barna, samhliða því sem staðinn er vörður um faglegt starf leikskóla. Foreldrar hafa áfram val um lengd vistunartíma barna sinna en kynntir eru til sögunnar fjárhagslegir hvatar í formi verulegs afsláttar af leikskólagjöldum ef vistunartíminn er styttur. Sá afsláttur hækkar í hlutfalli við styttri vistunartíma. Þá er sérstakur afsláttur veittur fyrir foreldra sem ekki skrá börn sín í vistun eftir kl. 14 á föstudögum. Markmiðið með þeirri aðgerð er að nýta þann tíma til að mæta skuldbindingum borgarinnar gagnvart styttingu vinnuviku starfsfólks, sem er verkefni sem borgin þróaði með góðum árangri á sínum tíma og hefur síðan verið staðfestur í kjarasamningum fjölmennra stéttarfélaga. Við jafnaðarfólk í Samfylkingunni höfum lagt sérstaka áherslu á að standa vörð um efnaminni fjölskyldur við útfærslu tillagnanna og birtist það m.a. í sérstöku tekjutilliti sem ætlað er að verja hag þeirra sem lægstar hafa tekjurnar. Þeir munu njóta allt að 80% afsláttar af vistunargjöldum leikskóla ef tillögurnar verða að veruleika, jafnt einstaklingar sem sambúðarfólk en hingað til hafa einungis einstæðir foreldrar notið mestu afsláttarkjara án tillits til tekna, auk forgangshópa námsmanna, öryrkja og starfsfólks leikskóla. Samráð framundan Tillögurnar hafa verið kynntar í borgarráði, verða kynntar í skóla- og frístundaráði í næstu viku og fara svo í samráðsgátt borgarinnar, þar sem foreldrar, starfsfólk og önnur áhugasöm eru hvött til að senda inn sín sjónarmið, ábendingar og hugmyndir varðandi tillögurnar og útfærslu þeirra. Samráðsferlið stendur yfir frá 15.-29. október og í kjölfarið verður unnið úr athugasemdum og ábendingum áður en tillögurnar koma til afgreiðslu hjá borginni. Við hvetjum allt áhugafólk um faglegt og gott leikskólastarf til að taka þátt í samráðinu og taka þátt í því með okkur að bæta skipulag og umgjörð leikskólastarfs í borginni. Við erum sannfærð um að með góðu samstarfi getum við unnið gegn því að börn séu send heim með litlum fyrirvara vegna fáliðunar sem bitnar mest á þeim sem hafa minnsta svigrúm í vinnunni eða baklandi. Fleiri tillögur til að létta álagi á öflugt starfsfólk leikskólanna og bæta starfsaðstæður þeirra munu fylgja fljótlega. Höfundar eru borgarfulltrúar Samfylkingarinnar og fulltrúar í stýrihópi um breytingar á reglum um leikskólastarf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skúli Helgason Sabine Leskopf Borgarstjórn Reykjavík Leikskólar Skóla- og menntamál Skoðun: Sveitarstjórnarkosningar 2026 Mest lesið Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir Skoðun Það sem Njáll sagði ykkur ekki Inga Lind Karlsdóttir Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Skoðun Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Miklar áskoranir varðandi mönnun hafa mætt leikskólum um land allt undanfarin ár og áratugi.Ljóst er að vanhugsaðar ákvarðanir Alþingis um lengingu kennaranáms árið 2008 höfðu þau óæskilegu en að mörgu leyti fyrirsjáanlegu áhrif að aðsókn ungs fólks í kennaranám hrundi og verulegur skortur á leikskólakennurum fylgdi í kjölfarið sem enn hefur ekki tekist að vinna til baka þrátt fyrir batamerki hin síðari ár. Eitt leyfisbréf þvert á skólastíg hefur einnig haft í för með sér að missa menntaða leikskólakennara til annarra skólastíga. Reykjavíkurborg steig fram fyrir skjöldu árið 2018 með aðgerðum til að bæta starfsaðstæður í leikskólum, sem drógu úr álagi á starfsfólk og börn og önnur sveitarfélög hafa fylgt í kjölfarið með aðgerðum undanfarin misseri til að mæta mönnunarvandanum. Einnig var mikil áhersla lögð á að kynna bæði starfið og námið betur fyrir ungu fólki. Minnkum óvissu og fáliðun Nú hefur þverpólitískur stýrihópur á vegum borgarinnar skilað fyrsta hluta tillagna sinna sem hafa það markmið að bæta enn frekar mönnun og starfsaðstæður á leikskólum borgarinnar, minnka fyrirvaralausar fáliðunaraðgerðir og auka þannig fyrirsjáanleika starfseminnar fyrir foreldra, börn og starfsfólk auk þess að hvetja foreldra sem það geta til að stytta dvalartíma í því augnamiði að minnka álag á starfsemina. Þessar tillögur koma til viðbótar jákvæðum áhrifum nýrra kjarasamninga við leikskólakennara í byrjun árs sem borgaryfirvöld studdu með ráðum og dáð, ekki síst núverandi borgarstjóri. Samvera barna og foreldra er dýrmæt fyrir þroska sérstaklega yngstu barna, hins vegar er mikilvægt að sveitarfélög séu meðvituð um það að aðstæður foreldra og forráðamanna eru mismunandi og svigrúm þeirra sömuleiðis til að minnka við sig vinnu til að auka samveru með börnum sínum. Það hefur því verið leiðarljós stýrihópsins að beita hvötum frekar en boðum og bönnum til að hafa jákvæð áhrif á umgjörð leikskólastarfsins þ.m.t. lengd vistunartímans. Jákvæðir hvatar og tekjutillit Markmið tillagnanna sem nú eru kynntar er að standa vörð um faglegt leikskólastarf og tryggja meiri stöðugleika fyrir bæði foreldra, börn og starfsfólk. Þær snúa m.a. að skipulagi leikskóladagsins, dvalartíma barna og gjaldskrá leikskóla. Tillögunum er ætlað að vinna gegn ófyrirséðum fáliðunaraðgerðum vegna mönnunarvanda, sem reynast foreldrum afar íþyngjandi.Aðgerðirnar miða að því að skapa meiri fyrirsjáanleika og draga úr álagi samhliða styttri vistunartíma barna, samhliða því sem staðinn er vörður um faglegt starf leikskóla. Foreldrar hafa áfram val um lengd vistunartíma barna sinna en kynntir eru til sögunnar fjárhagslegir hvatar í formi verulegs afsláttar af leikskólagjöldum ef vistunartíminn er styttur. Sá afsláttur hækkar í hlutfalli við styttri vistunartíma. Þá er sérstakur afsláttur veittur fyrir foreldra sem ekki skrá börn sín í vistun eftir kl. 14 á föstudögum. Markmiðið með þeirri aðgerð er að nýta þann tíma til að mæta skuldbindingum borgarinnar gagnvart styttingu vinnuviku starfsfólks, sem er verkefni sem borgin þróaði með góðum árangri á sínum tíma og hefur síðan verið staðfestur í kjarasamningum fjölmennra stéttarfélaga. Við jafnaðarfólk í Samfylkingunni höfum lagt sérstaka áherslu á að standa vörð um efnaminni fjölskyldur við útfærslu tillagnanna og birtist það m.a. í sérstöku tekjutilliti sem ætlað er að verja hag þeirra sem lægstar hafa tekjurnar. Þeir munu njóta allt að 80% afsláttar af vistunargjöldum leikskóla ef tillögurnar verða að veruleika, jafnt einstaklingar sem sambúðarfólk en hingað til hafa einungis einstæðir foreldrar notið mestu afsláttarkjara án tillits til tekna, auk forgangshópa námsmanna, öryrkja og starfsfólks leikskóla. Samráð framundan Tillögurnar hafa verið kynntar í borgarráði, verða kynntar í skóla- og frístundaráði í næstu viku og fara svo í samráðsgátt borgarinnar, þar sem foreldrar, starfsfólk og önnur áhugasöm eru hvött til að senda inn sín sjónarmið, ábendingar og hugmyndir varðandi tillögurnar og útfærslu þeirra. Samráðsferlið stendur yfir frá 15.-29. október og í kjölfarið verður unnið úr athugasemdum og ábendingum áður en tillögurnar koma til afgreiðslu hjá borginni. Við hvetjum allt áhugafólk um faglegt og gott leikskólastarf til að taka þátt í samráðinu og taka þátt í því með okkur að bæta skipulag og umgjörð leikskólastarfs í borginni. Við erum sannfærð um að með góðu samstarfi getum við unnið gegn því að börn séu send heim með litlum fyrirvara vegna fáliðunar sem bitnar mest á þeim sem hafa minnsta svigrúm í vinnunni eða baklandi. Fleiri tillögur til að létta álagi á öflugt starfsfólk leikskólanna og bæta starfsaðstæður þeirra munu fylgja fljótlega. Höfundar eru borgarfulltrúar Samfylkingarinnar og fulltrúar í stýrihópi um breytingar á reglum um leikskólastarf.
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun