Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Kristján Már Unnarsson skrifar 14. nóvember 2025 15:04 Gunnar Gunnarsson rithöfundur í upplestrarferð í Þýskalandi. Gunnarsstofnun Meirihluti Nóbelsnefndarinnar árið 1955 mælti með sem fyrsta valkosti að bókmenntaverðlaununum yrði deilt milli íslensku rithöfundanna Gunnars Gunnarssonar og Halldórs Laxness. Í lokaatkvæðagreiðslu innan akademíunnar varð niðurstaðan hins vegar sú að Halldór skyldi einn fá verðlaunin. Þetta er rifjað upp núna í tilefni þess að á morgun, laugardag, verður þess minnst að fimmtíu ár eru frá andláti Gunnars. Gunnarsstofnun, í samstarfi við Bókmenntaborgina og fleiri aðila, stendur þá fyrir minningardagskrá í Veröld, húsi Vigdísar, og Eddu, húsi íslenskunnar. Á vef Gunnarsstofnunar, Skriðuklaustur, kemur fram að samkvæmt heimildum í skjalasafni sænsku akademíunnar hafi Gunnar Gunnarsson verið tilnefndur til Nóbelsverðlaunanna átta sinnum: 1918, 1921, 1922, 1955, 1960, 1961,1965 og 1969. Næst því að hljóta hin eftirsóttu verðlaun hafi hann komist árið 1955 þegar til stóð að deila þeim milli íslensku rithöfundanna. Gunnar Gunnarsson og Halldór Laxness á Laugum í Sælingsdal árið 1940.Örnólfur Thorlacius/Gunnarsstofnun „Leiddar hafa verið líkur að því að það hafi komið Gunnari í koll að hafa ritað flest sín verk á dönsku en ekki móðurmálinu og að vinsældir verka hans í Þýskalandi á valdatíma nasista hafi einnig haft sitt að segja,“ segir á vef Gunnarsstofnunar en á endanum hlaut Halldór Laxness afgerandi stuðning innan akademíunnar. „Að tilheyra engum bókmenntum“ er heiti dagskrárinnar á morgun í tilefni 50 ára ártíðar Gunnars. Hún samanstendur af opnu málþingi og upplestri á Aðventu á tuttugu tungum, einu frægasta verki Gunnars. Dagskráin hefst í Auðarsal klukkan 9:15 með setningarávarpi Loga Einarssonar menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra. Fyrsta erindið á málþinginu flytur svo ævisöguritari Gunnars, Jón Yngvi Jóhannsson, bókmenntafræðingur og dósent við Háskóla Íslands. Fjallað verður um Gunnar, bókmenntir innflytjenda og Aðventu með þátttöku fræðimanna og rithöfunda. Varpað verður ljósi á hvernig Gunnar var á vissan hátt innflytjendahöfundur bæði í Danmörku og á Íslandi og rætt um stöðu höfunda af erlendum uppruna í dag. Eftir hádegi munu um þrjátíu manns lesa Aðventu á yfir tuttugu tungumálum vítt og breitt um byggingarnar tvær. Vera Illugadóttir les íslensku útgáfuna en aðrir lesarar eru sendiherrar, þýðendur, rithöfundar, fræðimenn og áhugafólk um bókmenntir. Aðventa verður lesin í heild sinni og gefst gestum færi á að ganga milli málheima eða sitja og njóta á sama stað þá rúmu tvo klukkutíma sem lesturinn tekur. Aðgangur er ókeypis á báða viðburði. Bókmenntir Nóbelsverðlaun Halldór Laxness Mest lesið Af og frá að fimmti þáttur hafi verið klipptur extra mikið Lífið Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó Menning Glæsihús augnlæknis til sölu Lífið Ólöf Skafta og Kristín dannaðar í miðborginni Lífið Fleiri lög berjast um farseðilinn þrátt fyrir óvissuna Lífið Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Menning Æstur aðdáandi óð í Grande Bíó og sjónvarp Áföll og samskiptamynstur erfast milli kynslóða Lífið Lögmálið um lítil typpi Lífið „Mjög pirruð út í hvort annað eftir frumsýninguna“ Lífið Fleiri fréttir Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó George R. R. Martin á Íslandi: „Það er smá svalt hérna“ Skálað fyrir glæsilegustu dönsurum landsins og Jónsa úr Sigur Rós Krafa um betri ensku en íslensku reyndust mistök Magnús nýr formaður stjórnar Leikfélags Reykjavíkur „Erfiðasti skóli sem ég hef farið í“ Floppin í haust og sjónvarpslaus sjónvarpsverðlaun Fyrrverandi ráðherra Dana: „Þið voruð aldrei nýlenda“ Samkeppnin í New York minnti á X-Factor keppni Hrekkjavökubúningar sem er best að forðast Magnús Karel og Inga Lára hlutu menningarviðurkenningu Árborgar Cecilie tekur við af Auði Þórdís Dröfn hlaut Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar Katrín og Ragnar snúa aftur með nýja bók Fullkominn vettvangur til að verja vetrarfríinu Hver er uppáhaldsbókin þín eftir Halldór Laxness? Ný gjaldfrjáls íslensk-ensk veforðabók opnuð Ryan Eyford handhafi Vigdísarverðlaunanna 2025 Víkingur Heiðar hlýtur tónlistarverðlaun Norðurlandaráðs Lína orðin að „peningasjúkum TikTok-trúði“ eða sjálfsögð markaðssetning? Páll Baldvin fer fram gegn tillögu kjörnefndar Menningarvaktin: Ráðning óperustjóra jafn spennandi og þjálfara KR Trylltust við taktinn í barokkbúningum László Krasznahorkai hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Léleg“ hönnun gervigreindar reyndist mannanna verk Áhersla á hæglæti á Sequences Fögnuðu Heimsins besta degi í helvíti Markmiðið að græða ekkert og „helst tapa pening“ Sjá meira
Þetta er rifjað upp núna í tilefni þess að á morgun, laugardag, verður þess minnst að fimmtíu ár eru frá andláti Gunnars. Gunnarsstofnun, í samstarfi við Bókmenntaborgina og fleiri aðila, stendur þá fyrir minningardagskrá í Veröld, húsi Vigdísar, og Eddu, húsi íslenskunnar. Á vef Gunnarsstofnunar, Skriðuklaustur, kemur fram að samkvæmt heimildum í skjalasafni sænsku akademíunnar hafi Gunnar Gunnarsson verið tilnefndur til Nóbelsverðlaunanna átta sinnum: 1918, 1921, 1922, 1955, 1960, 1961,1965 og 1969. Næst því að hljóta hin eftirsóttu verðlaun hafi hann komist árið 1955 þegar til stóð að deila þeim milli íslensku rithöfundanna. Gunnar Gunnarsson og Halldór Laxness á Laugum í Sælingsdal árið 1940.Örnólfur Thorlacius/Gunnarsstofnun „Leiddar hafa verið líkur að því að það hafi komið Gunnari í koll að hafa ritað flest sín verk á dönsku en ekki móðurmálinu og að vinsældir verka hans í Þýskalandi á valdatíma nasista hafi einnig haft sitt að segja,“ segir á vef Gunnarsstofnunar en á endanum hlaut Halldór Laxness afgerandi stuðning innan akademíunnar. „Að tilheyra engum bókmenntum“ er heiti dagskrárinnar á morgun í tilefni 50 ára ártíðar Gunnars. Hún samanstendur af opnu málþingi og upplestri á Aðventu á tuttugu tungum, einu frægasta verki Gunnars. Dagskráin hefst í Auðarsal klukkan 9:15 með setningarávarpi Loga Einarssonar menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra. Fyrsta erindið á málþinginu flytur svo ævisöguritari Gunnars, Jón Yngvi Jóhannsson, bókmenntafræðingur og dósent við Háskóla Íslands. Fjallað verður um Gunnar, bókmenntir innflytjenda og Aðventu með þátttöku fræðimanna og rithöfunda. Varpað verður ljósi á hvernig Gunnar var á vissan hátt innflytjendahöfundur bæði í Danmörku og á Íslandi og rætt um stöðu höfunda af erlendum uppruna í dag. Eftir hádegi munu um þrjátíu manns lesa Aðventu á yfir tuttugu tungumálum vítt og breitt um byggingarnar tvær. Vera Illugadóttir les íslensku útgáfuna en aðrir lesarar eru sendiherrar, þýðendur, rithöfundar, fræðimenn og áhugafólk um bókmenntir. Aðventa verður lesin í heild sinni og gefst gestum færi á að ganga milli málheima eða sitja og njóta á sama stað þá rúmu tvo klukkutíma sem lesturinn tekur. Aðgangur er ókeypis á báða viðburði.
Bókmenntir Nóbelsverðlaun Halldór Laxness Mest lesið Af og frá að fimmti þáttur hafi verið klipptur extra mikið Lífið Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó Menning Glæsihús augnlæknis til sölu Lífið Ólöf Skafta og Kristín dannaðar í miðborginni Lífið Fleiri lög berjast um farseðilinn þrátt fyrir óvissuna Lífið Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Menning Æstur aðdáandi óð í Grande Bíó og sjónvarp Áföll og samskiptamynstur erfast milli kynslóða Lífið Lögmálið um lítil typpi Lífið „Mjög pirruð út í hvort annað eftir frumsýninguna“ Lífið Fleiri fréttir Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó George R. R. Martin á Íslandi: „Það er smá svalt hérna“ Skálað fyrir glæsilegustu dönsurum landsins og Jónsa úr Sigur Rós Krafa um betri ensku en íslensku reyndust mistök Magnús nýr formaður stjórnar Leikfélags Reykjavíkur „Erfiðasti skóli sem ég hef farið í“ Floppin í haust og sjónvarpslaus sjónvarpsverðlaun Fyrrverandi ráðherra Dana: „Þið voruð aldrei nýlenda“ Samkeppnin í New York minnti á X-Factor keppni Hrekkjavökubúningar sem er best að forðast Magnús Karel og Inga Lára hlutu menningarviðurkenningu Árborgar Cecilie tekur við af Auði Þórdís Dröfn hlaut Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar Katrín og Ragnar snúa aftur með nýja bók Fullkominn vettvangur til að verja vetrarfríinu Hver er uppáhaldsbókin þín eftir Halldór Laxness? Ný gjaldfrjáls íslensk-ensk veforðabók opnuð Ryan Eyford handhafi Vigdísarverðlaunanna 2025 Víkingur Heiðar hlýtur tónlistarverðlaun Norðurlandaráðs Lína orðin að „peningasjúkum TikTok-trúði“ eða sjálfsögð markaðssetning? Páll Baldvin fer fram gegn tillögu kjörnefndar Menningarvaktin: Ráðning óperustjóra jafn spennandi og þjálfara KR Trylltust við taktinn í barokkbúningum László Krasznahorkai hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Léleg“ hönnun gervigreindar reyndist mannanna verk Áhersla á hæglæti á Sequences Fögnuðu Heimsins besta degi í helvíti Markmiðið að græða ekkert og „helst tapa pening“ Sjá meira