Af hverju hata Ísraelar Palestínumenn svona mikið? Marwan Bishara skrifar 25. ágúst 2022 11:00 Palestínumenn hafa fulla ástæðu til að hata Ísrael; Ísrael er aðskilnaðarríki landnema-nýlenda, reist á rústum heimalands Palestínumanna. En hvers vegna hata Ísraelar Palestínumenn svona mikið? Ísraelar hafa með sadistískum og kerfisbundnum hætti ástundað hryðjuverk gegn Palestínumönnum, sett þá í ferðabann, fangelsað þá og tekið stjórn á lífi þeirra og lífsviðurværi og neitað þeim um grundvallarréttindi og frelsi. Augljósa svarið er kannski ekki rétta svarið. Já, Ísrael hefur andstyggð á ofbeldi og hryðjuverkum Palestínumanna sem hefur breytt lífi margra Ísraela, en það er smálegt í samanburði við ofbeldishrynur og ríkishryðjuverk sem Ísraelar beita Palestínumenn í sífelldu hefndarstríði eins og þeir gerðu um síðustu helgi. Í mínum huga er hatur Ísraela á Palestínumönnum mótað og knúið áfram af þremur grundvallarviðhorfum: ótta, öfund og reiði. Ótti er stór þáttur - hann getur verið órökréttur en einnig mikilvægur þáttur. Það ætti ekki að koma á óvart að Ísraelar hafi haldið áfram að óttast Palestínumenn löngu eftir að þeir hertóku öll lönd þeirra og urðu að voldugu svæðis- og kjarnorkuveldi. Vegna þess að óttinn við Palestínumenn er ekki bara líkamlegur eða efnislegur, hann er tilvistarlegur. Í grein, með viðeigandi titli: Hvers vegna eru allir Ísraelar huglausir, velti ísraelskur dálkahöfundur fyrir sér árið 2014 hvers konar samfélag framleiðir huglausa hermenn sem skjóta óvopnuð palestínsk ungmenni úr mikilli fjarlægð. Fjórum árum síðar, árið 2018, var það svo sannarlega súrrealískt að horfa á ísraelska hermenn fela sig á bak við víggirðingar þegar þeir skutu hundruð óvopnaðra mótmælenda dögum saman. Ísrael flúði í rauninni frá Gaza af ótta árið 2005 og hnepti tvær milljónir Gazabúa, aðallega flóttamenn, í ómannúðlega herkví. Ísraelar óttast allt sem vitnar um staðfestu Palestínumanna, einingu þeirra, palestínskt lýðræði, palestínsk ljóð og öll palestínsk þjóðartákn, þar á meðal tungumálið, sem þeir settu í annan flokk, og palestínska fánann, sem þeir eru að reyna að banna. Ísraelar óttast sérstaklega palestínskar mæður sem fæða ný börn, sem þeir kalla „lýðfræðilega ógn“. Sagnfræðingur, sem endurómar þessa þjóðlegu ísraelsku þráhyggju vegna fæðingartíðni Palestínumanna, varaði við því fyrir 12 árum að lýðfræði væri ógn við afkomu gyðingaríkis líkt og til dæmis kjarnorkubúið Íran, því að hans mati gætu Palestínumenn orðið meirihluti um 2040-2050. Ótti er einnig mikilvægur fyrir herbúðaþjóðfélag eins og Ísrael er, sem má skilgreina sem „her með áföstu landi“. Í bók sinni dró bandarískur blaðamaður saman áratuga langa reynslu sína af búsetu í Ísrael, hann skrifaði: „Ríkisstjórnin Ísraels vekur upp ótta, aðallega ímyndaðan eða að minnsta kosti stórlega ýktan, útmálar Ísrael sem einangrað, einmana, lítið land sem er ógnað, alltaf í vörn, alltaf á höttunum eftir næsta merki um hatur einhvers staðar, ávalt tilbúin til að bregðast við af alltof mikilli hörku.“ Í stuttu máli, ótti veldur hatri vegna þess að, með orðum ísraelskra blaðamannsins Zvi Bar'el „getur ríki sem óttast allt ekki verið frjálst; ríki sem er mótað af herskáum messíanisma og ljótum rasisma, gegn frumbyggjum landsins, getur heldur ekki verið raunverulega sjálfstætt.“ Ísraelar eru líka reiðir, alltaf reiðir út í Palestínumenn fyrir að neita að gefast upp eða gefa eftir, fyrir að fara ekki burt; langt í burtu. Ísrael sem hefur unnið öll sín stríð síðan 1948 og orðið svæðisbundið stórveldi, og neyddi stjórnir arabaríkja til að beygja sig í niðurlægingu. Og samt halda Palestínumenn áfram að neita Ísraelsmönn um sigurinn, þeir munu ekki gefa sig; þeir munu ekki gefast upp, heldur halda þeir áfram að standast hvað sem dynur á þeim. Ísrael hefur stuðning heimsveldanna, með Bandaríkin í vasanum og Evrópu sem bakvörð og arabaríkin hafa látið af andstöðu sinni. En hinir einangruðu – og jafnvel gleymdu – Palestínumenn neita enn að afsala sér grundvallarréttindum sínum, hvað þá að viðurkenna ósigur. Það hlýtur að vekja reiði Ísraela að vera með svo mikið saklaust blóð á höndum sér, án sigurs. Ísrael drepur, pyntar, arðrænir og rænir Palestínumenn öllu sem þeim er kært, en þeir munu ekki gefast upp. Ísrael hefur fangelsað meira en milljón Palestínumenn í gegnum árin en þeir neita að gefast upp. Þeir halda áfram að þrá og berjast fyrir frelsi og sjálfstæði, þeir krefjast þess að nýlenduríkið Ísrael hverfi á braut. Ísraelar öfunda einnig Palestínumenn af innri styrk þeirra og stolti. Ísrael öfundar þá af viljastyrk þeirra og vilja til að fórna sér, sem minnir væntanlega Ísraela nútímans á síonisku frumherjana. Ísraelskir hermenn í dag sem hafa breyst í brynjuklædd vélmenni í skjóli við brynvarin farartæki sín mæta berskjölduðum og hugrökkum Palestínumönnum og skjóta á þá af hefndarhug heigulsins. Ísraelar öfunda Palestínumenn vegna sögulegra og menningarlegra tengsla þeirra við Palestínu; af tengingu þeirra við landið, tengingu sem síonistar hafa neyðst til að búa til - til þess að tæla gyðinga til að gerast landtökumenn. Ísraelar hata Palestínumenn fyrir að vera svo nátengdir sögunni, landinu og náttúru þess sem síonistar þykjast eiga. Ísraelar hafa sífellt gripið til guðfræði og goðafræði til að réttlæta tilvist sína, þegar Palestínumenn þurfa enga slíka réttlætingu; þeir tilheyra Palestínu svo auðsjánlega og svo eðlilega. Ísraelar hafa reynt að eyða eða grafa niður öll ummerki um tilveru Palestínumanna, jafnvel breytt nöfnum á götum, hverfum og bæjum. Með orðum ísraelsks sagnfræðings, „til að finna nákvæmar hliðstæður vegna afhelgunnar eða endurvígslu trúarlegra tilbeiðslustaða á vegum nýrra yfirdrottnarra, verður maður að fara aftur til Spánar eða Býsansveldisins um miðja 15. öld.“ (Meron Benvenisti) Ísraelar hata Palestínumenn fyrir að vera lifandi sönnun þess að grundvöllur síonismans um - þjóð án lands sem sest að í landi án fólks - er í besta falli goðsagnakennd en ofbeldisfull nýlendustefna í raun og veru. Ísraelar hata þá fyrir að hindra framkvæmd síonistadraumsins um yfirráð yfir allri Palestínu. Og þeir hata sérstaklega þá sem búa á Gaza, fyrir að breyta draumnum í martröð. Samt væri rangt að upphefja eitthvað af þessu. Ást er alltaf betri en hatur. Hatur er eyðileggjandi og nærir meira hatur. Hatur er eyðileggjandi fyrir hatursfulla og þá sem þeir hata. Ísraelar gætu samt breytt öllu þessu hatri í umburðarlyndi, öfund í þakklæti og reiði í samkennd, ef það bara hefði hugrekki til að friðþægja fyrir ofbeldisfulla fortíð sína, biðjast afsökunar á glæpum sínum, bæta Palestínumönnum þjáningar þeirra og byrja að koma fram við þá af virðingu og heiðri sem þeir eiga skilið sem jafningjar, jafnvel forréttinda-jafningjar í heimalandi sínu. Hatur Ísraela mun ekki hrekja Palestínumenn burt en það gæti mögulega hrakið gyðingana burt. Höfundur er Palestínumaður sem starfar hjá fréttastöðinni Al Jazeera. Hann nam stjórnmálafræði í Frakklandi og Bandaríkjunum. Hjálmtýr Heiðdal þýddi greinina með leyfi höfundar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Palestína Ísrael Mest lesið Valdhafar sem óttast þjóð sína eiga ekki skilið völdin Ágústa Árnadóttir Skoðun Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson Skoðun Handhafar sannleikans og hið gagnslausa væl Helgi Héðinsson Skoðun Þið dirfist að kalla mig fasista og rasista? Davíð Bergmann Skoðun Hver er í raun í fýlu? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Tálsýn um hugsun Þorsteinn Siglaugsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen Skoðun Sunnudagsblús ríkisstjórnarinnar Jens Garðar Helgason Skoðun Halldór 14.06.2025 Halldór Skoðun Skoðun Sunnudagsblús ríkisstjórnarinnar Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er í raun í fýlu? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Tálsýn um hugsun Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Handhafar sannleikans og hið gagnslausa væl Helgi Héðinsson skrifar Skoðun Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Gervigreindarskólinn Alpha: Framtíðarsýn fyrir íslenska grunnskóla Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Valdhafar sem óttast þjóð sína eiga ekki skilið völdin Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Til hamingju með daginn á ný! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Gefðu blóð, gefðu von: saman björgum við lífum Davíð Stefán Guðmundsson skrifar Skoðun Versta sem gæti gerzt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Aðlögun á Austurvelli Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Auðlindin er sameign – en verðmætasköpunin er ekki sjálfgefin Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Brotin stjórnarandstaða í fýlu Arnar Steinn Þórarinsson skrifar Skoðun Úthlutun Matvælasjóðs Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Engin haldbær rök fyrir því að dánaraðstoð skaði líknarmeðferð Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Opið bréf til Ölmu Möller, heilbrigðisráðherra Anna Margrét Hrólfsdóttir,Lilja Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti næst ekki með ranglæti Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Fagleg rök fjarverandi við opinbera styrkveitingu Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ætla stjórnvöld virkilega að eyðileggja eftirlaunasjóði verkafólks endanlega? Vilhjálmur Birgisson skrifar Skoðun Heilbrigðistækni getur gjörbylt aðgengi og gæðum í heilbrigðisþjónustu Erla Tinna Stefánsdóttir skrifar Skoðun Ísland smíðar – köllum á hetjurnar okkar Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Yfir 90% ferðamanna eru ánægðir með dvöl sína á höfuðborgarsvæðinu Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Hvenær kemur að okkur? Hjördís María Karlsdóttir skrifar Skoðun Frjór jarðvegur fyrir glæpagengi til að festa rætur Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Án greiningar, engin ábyrgð Gísli Már Gíslason skrifar Skoðun Rödd barna og ungmenna hunsuð í barnvænu sveitarfélagi? París Anna Bermann Elvarsdóttir,Heimir Sigurpáll Árnason,Fríða Björg Tómasdóttir,Lilja Dögun Lúðvíksdóttir,Bjarki Orrason,Sigmundur Logi Þórðarson,Aldís Ósk Arnaldsdóttir,Leyla Ósk Jónsdóttir,Rebekka Rut Birgisdóttir,Ólöf Berglind Guðnadóttir,Íris Ósk Sverrisdóttir skrifar Skoðun Verkin sem ekki tala Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú hætta að flokka ruslið? – Sjálfbærni er ekki tíska Helga Björg Steinþórsdóttir,Eva Magnúsdóttir skrifar Skoðun Þið dirfist að kalla mig fasista og rasista? Davíð Bergmann skrifar Sjá meira
Palestínumenn hafa fulla ástæðu til að hata Ísrael; Ísrael er aðskilnaðarríki landnema-nýlenda, reist á rústum heimalands Palestínumanna. En hvers vegna hata Ísraelar Palestínumenn svona mikið? Ísraelar hafa með sadistískum og kerfisbundnum hætti ástundað hryðjuverk gegn Palestínumönnum, sett þá í ferðabann, fangelsað þá og tekið stjórn á lífi þeirra og lífsviðurværi og neitað þeim um grundvallarréttindi og frelsi. Augljósa svarið er kannski ekki rétta svarið. Já, Ísrael hefur andstyggð á ofbeldi og hryðjuverkum Palestínumanna sem hefur breytt lífi margra Ísraela, en það er smálegt í samanburði við ofbeldishrynur og ríkishryðjuverk sem Ísraelar beita Palestínumenn í sífelldu hefndarstríði eins og þeir gerðu um síðustu helgi. Í mínum huga er hatur Ísraela á Palestínumönnum mótað og knúið áfram af þremur grundvallarviðhorfum: ótta, öfund og reiði. Ótti er stór þáttur - hann getur verið órökréttur en einnig mikilvægur þáttur. Það ætti ekki að koma á óvart að Ísraelar hafi haldið áfram að óttast Palestínumenn löngu eftir að þeir hertóku öll lönd þeirra og urðu að voldugu svæðis- og kjarnorkuveldi. Vegna þess að óttinn við Palestínumenn er ekki bara líkamlegur eða efnislegur, hann er tilvistarlegur. Í grein, með viðeigandi titli: Hvers vegna eru allir Ísraelar huglausir, velti ísraelskur dálkahöfundur fyrir sér árið 2014 hvers konar samfélag framleiðir huglausa hermenn sem skjóta óvopnuð palestínsk ungmenni úr mikilli fjarlægð. Fjórum árum síðar, árið 2018, var það svo sannarlega súrrealískt að horfa á ísraelska hermenn fela sig á bak við víggirðingar þegar þeir skutu hundruð óvopnaðra mótmælenda dögum saman. Ísrael flúði í rauninni frá Gaza af ótta árið 2005 og hnepti tvær milljónir Gazabúa, aðallega flóttamenn, í ómannúðlega herkví. Ísraelar óttast allt sem vitnar um staðfestu Palestínumanna, einingu þeirra, palestínskt lýðræði, palestínsk ljóð og öll palestínsk þjóðartákn, þar á meðal tungumálið, sem þeir settu í annan flokk, og palestínska fánann, sem þeir eru að reyna að banna. Ísraelar óttast sérstaklega palestínskar mæður sem fæða ný börn, sem þeir kalla „lýðfræðilega ógn“. Sagnfræðingur, sem endurómar þessa þjóðlegu ísraelsku þráhyggju vegna fæðingartíðni Palestínumanna, varaði við því fyrir 12 árum að lýðfræði væri ógn við afkomu gyðingaríkis líkt og til dæmis kjarnorkubúið Íran, því að hans mati gætu Palestínumenn orðið meirihluti um 2040-2050. Ótti er einnig mikilvægur fyrir herbúðaþjóðfélag eins og Ísrael er, sem má skilgreina sem „her með áföstu landi“. Í bók sinni dró bandarískur blaðamaður saman áratuga langa reynslu sína af búsetu í Ísrael, hann skrifaði: „Ríkisstjórnin Ísraels vekur upp ótta, aðallega ímyndaðan eða að minnsta kosti stórlega ýktan, útmálar Ísrael sem einangrað, einmana, lítið land sem er ógnað, alltaf í vörn, alltaf á höttunum eftir næsta merki um hatur einhvers staðar, ávalt tilbúin til að bregðast við af alltof mikilli hörku.“ Í stuttu máli, ótti veldur hatri vegna þess að, með orðum ísraelskra blaðamannsins Zvi Bar'el „getur ríki sem óttast allt ekki verið frjálst; ríki sem er mótað af herskáum messíanisma og ljótum rasisma, gegn frumbyggjum landsins, getur heldur ekki verið raunverulega sjálfstætt.“ Ísraelar eru líka reiðir, alltaf reiðir út í Palestínumenn fyrir að neita að gefast upp eða gefa eftir, fyrir að fara ekki burt; langt í burtu. Ísrael sem hefur unnið öll sín stríð síðan 1948 og orðið svæðisbundið stórveldi, og neyddi stjórnir arabaríkja til að beygja sig í niðurlægingu. Og samt halda Palestínumenn áfram að neita Ísraelsmönn um sigurinn, þeir munu ekki gefa sig; þeir munu ekki gefast upp, heldur halda þeir áfram að standast hvað sem dynur á þeim. Ísrael hefur stuðning heimsveldanna, með Bandaríkin í vasanum og Evrópu sem bakvörð og arabaríkin hafa látið af andstöðu sinni. En hinir einangruðu – og jafnvel gleymdu – Palestínumenn neita enn að afsala sér grundvallarréttindum sínum, hvað þá að viðurkenna ósigur. Það hlýtur að vekja reiði Ísraela að vera með svo mikið saklaust blóð á höndum sér, án sigurs. Ísrael drepur, pyntar, arðrænir og rænir Palestínumenn öllu sem þeim er kært, en þeir munu ekki gefast upp. Ísrael hefur fangelsað meira en milljón Palestínumenn í gegnum árin en þeir neita að gefast upp. Þeir halda áfram að þrá og berjast fyrir frelsi og sjálfstæði, þeir krefjast þess að nýlenduríkið Ísrael hverfi á braut. Ísraelar öfunda einnig Palestínumenn af innri styrk þeirra og stolti. Ísrael öfundar þá af viljastyrk þeirra og vilja til að fórna sér, sem minnir væntanlega Ísraela nútímans á síonisku frumherjana. Ísraelskir hermenn í dag sem hafa breyst í brynjuklædd vélmenni í skjóli við brynvarin farartæki sín mæta berskjölduðum og hugrökkum Palestínumönnum og skjóta á þá af hefndarhug heigulsins. Ísraelar öfunda Palestínumenn vegna sögulegra og menningarlegra tengsla þeirra við Palestínu; af tengingu þeirra við landið, tengingu sem síonistar hafa neyðst til að búa til - til þess að tæla gyðinga til að gerast landtökumenn. Ísraelar hata Palestínumenn fyrir að vera svo nátengdir sögunni, landinu og náttúru þess sem síonistar þykjast eiga. Ísraelar hafa sífellt gripið til guðfræði og goðafræði til að réttlæta tilvist sína, þegar Palestínumenn þurfa enga slíka réttlætingu; þeir tilheyra Palestínu svo auðsjánlega og svo eðlilega. Ísraelar hafa reynt að eyða eða grafa niður öll ummerki um tilveru Palestínumanna, jafnvel breytt nöfnum á götum, hverfum og bæjum. Með orðum ísraelsks sagnfræðings, „til að finna nákvæmar hliðstæður vegna afhelgunnar eða endurvígslu trúarlegra tilbeiðslustaða á vegum nýrra yfirdrottnarra, verður maður að fara aftur til Spánar eða Býsansveldisins um miðja 15. öld.“ (Meron Benvenisti) Ísraelar hata Palestínumenn fyrir að vera lifandi sönnun þess að grundvöllur síonismans um - þjóð án lands sem sest að í landi án fólks - er í besta falli goðsagnakennd en ofbeldisfull nýlendustefna í raun og veru. Ísraelar hata þá fyrir að hindra framkvæmd síonistadraumsins um yfirráð yfir allri Palestínu. Og þeir hata sérstaklega þá sem búa á Gaza, fyrir að breyta draumnum í martröð. Samt væri rangt að upphefja eitthvað af þessu. Ást er alltaf betri en hatur. Hatur er eyðileggjandi og nærir meira hatur. Hatur er eyðileggjandi fyrir hatursfulla og þá sem þeir hata. Ísraelar gætu samt breytt öllu þessu hatri í umburðarlyndi, öfund í þakklæti og reiði í samkennd, ef það bara hefði hugrekki til að friðþægja fyrir ofbeldisfulla fortíð sína, biðjast afsökunar á glæpum sínum, bæta Palestínumönnum þjáningar þeirra og byrja að koma fram við þá af virðingu og heiðri sem þeir eiga skilið sem jafningjar, jafnvel forréttinda-jafningjar í heimalandi sínu. Hatur Ísraela mun ekki hrekja Palestínumenn burt en það gæti mögulega hrakið gyðingana burt. Höfundur er Palestínumaður sem starfar hjá fréttastöðinni Al Jazeera. Hann nam stjórnmálafræði í Frakklandi og Bandaríkjunum. Hjálmtýr Heiðdal þýddi greinina með leyfi höfundar.
Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen Skoðun
Skoðun Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Gervigreindarskólinn Alpha: Framtíðarsýn fyrir íslenska grunnskóla Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Auðlindin er sameign – en verðmætasköpunin er ekki sjálfgefin Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Opið bréf til Ölmu Möller, heilbrigðisráðherra Anna Margrét Hrólfsdóttir,Lilja Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Ætla stjórnvöld virkilega að eyðileggja eftirlaunasjóði verkafólks endanlega? Vilhjálmur Birgisson skrifar
Skoðun Heilbrigðistækni getur gjörbylt aðgengi og gæðum í heilbrigðisþjónustu Erla Tinna Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Yfir 90% ferðamanna eru ánægðir með dvöl sína á höfuðborgarsvæðinu Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Rödd barna og ungmenna hunsuð í barnvænu sveitarfélagi? París Anna Bermann Elvarsdóttir,Heimir Sigurpáll Árnason,Fríða Björg Tómasdóttir,Lilja Dögun Lúðvíksdóttir,Bjarki Orrason,Sigmundur Logi Þórðarson,Aldís Ósk Arnaldsdóttir,Leyla Ósk Jónsdóttir,Rebekka Rut Birgisdóttir,Ólöf Berglind Guðnadóttir,Íris Ósk Sverrisdóttir skrifar
Skoðun Myndir þú hætta að flokka ruslið? – Sjálfbærni er ekki tíska Helga Björg Steinþórsdóttir,Eva Magnúsdóttir skrifar
Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen Skoðun