Kæra fram­kvæmda­leyfi fyrsta á­fanga Hvalár­virkjunar

Landeigendur meirihluta Drangavíkur í Árneshreppi á Ströndum hafa kært deiliskipulag og framkvæmdaleyfi fyrsta áfanga Hvalárvirkjunar til úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála (ÚUA).

Fara landeigendurnir fram á það að nefndin beiti heimild sinni til þess að stöðva yfirvofandi framkvæmdir á meðan málið er til meðferðar hjá nefndinni.

Sveitarstjórn Árneshrepps samþykkti á fundi sínum þann 12. júní síðastliðinn að veita leyfi fyrir fyrsta hluta framkvæmda við Hvalárvirkjun.

Leyfið var samþykkt einróma í sveitarstjórninni og tekur til framkvæmda við vegagerð að og um virkjunarsvæðið, brúargerð yfir Hvalá, byggingar vinnubúða og fráveitu og rannsókna á jarðfræðilegum þáttum.

Í tilkynningu sem landeigendur í Drangavík sendu frá sér í dag segir að kæra þeirra til ÚUA byggi á eignarrétti þeirra á jörðinni Drangavík og vatnsréttindum sem henni fylgja.

Hafa ekki veitt heimild fyrir framkvæmdum á jörðinni

„Við höfum enga heimild veitt fyrir virkjanaframkvæmdum á jörðinni. Kröfur okkar um ógildingu ákvarðana byggja á umverfisvernd,” segir í tilkynningu landeigenda.

Þá vilja þeir jafnframt meina að Hvalárvirkjun byggi á röngum landamerkjum:

„Þinglýst landamerkjaskrá Drangavíkur og aðliggjandi jarða frá 1890 sýnir að Vesturverk og Árneshreppur hafa notað röng landamerki við skipulagningu Hvalárvirkjunar.

Landamerkjabréfið frá 1890 staðfestir að vatnasvið Eyvindarfjarðarvatns er alfarið innan jarðarinnar Drangavíkur. Engar breytingar hafa verið gerðar á þessum landamerkjum eftir 1890.

Nýting vatnasviðs Eyvindarfjarðarár er sögð vera ein meginforsenda Hvalárvirkjunar. Við meirihlutaeigendur Drangavíkur erum á móti því að Hvalárvirkjun verði reist og höfum ekki í huga að semja við Vesturverk um nýtingu vatnsréttinda okkar í þágu virkjunar.

Við viljum að víðerni Ófeigsfjarðarheiðar, vatnsföllin, fossarnir og strandlengjan fái að vera óröskuð um ókomna tíð og náttúran fái að þróast á eigin forsendum.

Hvalárvirkjun mun ekkert gera fyrir mannlíf á Ströndum, heldur þvert á móti eyðileggja þá möguleika sem felast í náttúruvænni uppbyggingu atvinnulífs.

Hvalárvirkjun er ekki nauðsynleg til að tryggja raforkuöryggi á Vestfjörðum og bygging hennar mun að auki leiða til neikvæðra umhverfisáhrifa af háspennulínum.“

Búið á jörðinni fram á miðja síðustu öld

Svo segir áfram í tilkynningu landeigenda:

„Jörðin liggur frá Drangajökli að sjó, á milli jarðarinnar Dranga í norðri og jarðanna Ófeigsfjarðar og Engjaness í suðri.

Búið var í Drangavík fram á miðja síðustu öld en einungis er fært þangað á sjó eða fótgangandi og jörðin er nú hluti eyðibyggðanna á Norður-Ströndum. Ganga úr Ófeigsfirði í Drangavík tekur um 6-7 klukkustundir. Syðri hluti hinna tignarlegu Drangaskarða tilheyrir jörðinni, en skörðin eru á náttúrminjaskrá.

 

Bræðurnir Guðjón, Jón og Ólafur Guðmundssynir og tveir synir Guðjóns keyptu jörðina Drangavík 1953. Guðjón keypti jörðina Engjanes, sem var alla tíð eyðijörð, af ríkinu árið 1956.

Reki var nytjaður af jörðunum. Jarðirnar Drangavík og Engjanes voru báðar í eigu þessara manna og afkomenda þeirra þar til í nóvember 2006 að utanaðkomandi aðili keypti Engjanes.

Vesturverk mun síðar hafa gert samninga við eigendur Ófeigsfjarðar og Engjaness um nýtingu vatnsréttinda Rjúkandi, Hvalár og Eyvindarfjarðarár.

Fimmtán einstaklingar og eitt dánarbú eru þinglýstir eigendur Drangavíkur. Jörðin er óskipt.

Tíu einstaklingar, eigendur 70% jarðarinnar, standa að kærunni til Úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála.

Framvinda málsins

Kæruaðildin til ÚUA byggist á því að deiliskipulagið hafi áhrif á fasteignaréttindi okkar, þar sem virkjanasvæði er skilgreint á landi okkar í aðalskipulagi, og tekur til stærsta hluta víðernis landareignarinnar.

 

Auk þess myndu vegir sem nú hafa verið leyfðir á grunni nýsamþykkts deiliskipulags skerða mikið af víðernum, þar á meðal í landi okkar. Við höfum enga heimild gefið fyrir virkjun Eyvindarfjarðarár, en vatnsréttindi hennar, sem njóta verndar eignarréttarákvæðis stjórnarskrár, tilheyra jörð okkar samkvæmt fyrrnefndri landamerkjaskrá.

Hafa hvorki Árneshreppur né Vesturverk nokkru sinni leitað eftir samþykki okkar við áformunum.

Úrskurðarnefndinni ber svo fljótt sem verða má kveða upp úrskurð um ósk okkar um stöðvun framkvæmdanna.

Allra hluta vegna vonumst við til að málsmeðferðin taki ekki lengri tíma en efni standa til en málið er nú í höndum nefndarinnar.“