Nýsloppin við vinstra vókið þegar það hægra mætti

Sumar umbreytingar eru óhjákvæmilegar. Um þessar mundir eiga sér hins vegar stað ein undarlegustu hamskipti sem sést hafa frá því að sölumaðurinn Gregor Samsa breyttist í bjöllu í bók Kafka.

Rithöfundi kastað fyrir úlfana

Kate Clanchy var stolt af ævistarfi sínu sem kennari í grunnskóla á Englandi, þar sem hún kenndi efnalitlum og afskiptum börnum ljóðagerð. Árið 2019 skrifaði Kate ástríðufulla bók um hvað hún hefði lært af nemendum sínum, sem margir voru börn frá stríðshrjáðum löndum. Fyrir bókina hlaut hún ein virtustu bókmenntaverðlaun Bretlands.

En skjótt skipast veður í lofti. Ári eftir að Kate hlaut verðlaunin tóku henni að berast hatursfull skilaboð á internetinu. Hún var sökuð um að vera „rasisti“, meðal annars vegna lýsingar á augum eins nemanda sem „möndlulaga“ í bókinni. Hún var sögð „hvít millistéttarkerling haldin bjargvættarkomplex“ sem ylli börnunum sem hún reyndi að hjálpa skaða. Gagnrýnendur uppnefndu hana KKKClanchy.

Þótt nemendur Kate kæmu kennara sínum til varnar – stúlkan með möndlulaga augun sagði lýsinguna algenga í þeim menningarheimi sem hún kæmi frá og krakkarnir sögðu Kate ekki hafa bjargað sér heldur valdeflt sig – kröfðust siðapostular internetsins þess að henni yrði refsað fyrir meintar syndir sínar.

Þeim varð að ósk sinni.

Útgefandi Kate kastaði henni fyrir úlfana og bað lesendur afsökunar á „þeim tilfinningalegu þjáningum“ sem bókin hafði valdið þeim. Rithöfundasamband Bretlands sneri við henni baki. Kate missti útgefandann, umboðsmann sinn, vinnuna, lífsviðurværið og mannorðið.

Kate var slaufað.

Sögu hennar var þó ekki lokið.

Endalok vinstra vóksins

„Við höfum nú bundið enda á vók kjaftæðið,“ sagði Donald Trump, Bandaríkjaforseti, í ræðu við upphaf árs.

Uppræting hinnar svo kölluðu „woke“ hreyfingar vinstri manna hefur verið eitt helsta baráttumál popúlista nær og fjær.

Svo kann að vera að nú hylli undir endalok hennar.

Í upphafi mánaðar baðst fyrrverandi útgefandi Kate Clanchy afsökunar á framkomu sinni í garð rithöfundarins í siðafárinu tengdu bók hennar. „Þessi atburðarás í fortíð Pan Macmillan forlagsins var skammarleg,“ sagði framkvæmdastjóri útgáfunnar.

Þótt aðeins fjögur ár séu liðin frá því að Kate Clanchy var slaufað eru teikn á lofti um að æ fleiri líti á siðferðishreinsanir vók áranna eins og nornabrennur miðalda: Orðinn hlut í fortíð sem við getum lítið gert við annað en farið hjá okkur.

Dálítið eins og sítt að aftan ...

Fylgi við málstaðinn laut sömu lögmálum og heitasta hárgreiðsla níunda áratugarins: Við vorum ekki alveg viss með þetta en töldum öruggara að fylgja tískunni ef vera skyldi að fjöldinn vissi eitthvað sem við vissum ekki.

Það er aðeins þegar við lítum til baka að við sjáum að þótt byltingin gegn ríkjandi normum hafi verið vel meint gengum við of langt – að undanskildum Herberti Guðmundssyni klæðir sítt að aftan ekki nokkurn mann.

En þótt vinstra vókið sé á undanhaldi er ástæða til að hugsa sig tvisvar um áður en maður sleppir beislinu fram af sínum innri Láka jarðálfi.

„White lives matter“

Popúlistar um heim allan ganga nú í gegnum hamskipti. Þeir breytast þó hvorki í mömmu sína né bjöllu heldur pólitíska andstæðinga.

Nú lítur dagsins ljós nýjung sem nefnd hefur verið hægra vókið. Stjórnmálaskýrendur segja það snúast um uppgerðarviðkvæmni, sjálfsmyndarpólitík, fórnarlambavæðingu og menningarstríð, alveg eins og vinstra vókið, nema í stað þess að „black lives matter“ séu skilaboðin að „white lives matter“.

Að losna undan ægivaldi vóksins var eins og að komast loks heim til sín og láta allt flakka eftir að hafa klæðst aðhaldssokkabuxum í jólahlaðborði.

Eigum við nú að þurfa að fara aftur í sokkabuxurnar og taka að tipla á tánum kringum Snorra Másson?