Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir og Israa Saed skrifa 27. apríl 2025 19:00 Síðasta árið hef ég verið í sambandi við nokkrar manneskjur í Palestínu og ég kalla þau öll með stolti vini mína. Meirihluti þeirra eru ungar mæður með lítil börn. Í litla hópnum mínum eru líka feður, strákar og ungar konur sem sjá fjölskyldum sínum farborða og reiða sig á utanaðkomandi hjálp til að komast í gegnum það sem oftast er kallað stríð en er í raun kerfisbundin útrýming heillar þjóðar. Þið getið sett þann merkimiða sem þið viljið við þessa útskýringu. Orð í þessu samhengi mega sín lítils, það eru gjörðirnar sem skipta núna máli. Til að hreyfa við hjörtum samborgara minna og reyna af veikum mætti að verða að liði birti ég hér sögu minnar kæru Israa. Saga Israa er merkileg fyrir þær sakir að í henni má lesa um sameiginlega upplifun hundruðir þúsunda mæðra á aðstæðum sem hafa aldrei nokkurn tímann átt sinn líka í sögu mannkyns. En Israa er líka einstök, hún berst ein í bökkum með dætur sínar þrjár því maðurinn hennar þurfti að fara yfir landamærin í byrjun stríðsins til að komast undir læknishendur, og hann kemst ekki aftur til baka. „Ég ólst upp í miðju stríði og erfiðleikum en tókst að ljúka námi þrátt fyrir skelfilegar aðstæður, eldflaugar flugu yfir okkur á meðan á prófum stóð, stöðugur ótti og ótrygg búseta voru daglegt líf. Ég útskrifaðist úr háskóla árið 2016 með gráðu í arabísku og íslömskum fræðum, á sama tíma og ég eignaðist mína fyrstu dóttur, Sama. Eiginmaður minn var járnsmiður sem þénaði rétt nóg til að sjá okkur farborða. Við bjuggum í litlu húsi og mig dreymdi um betra líf fyrir börnin mín, en stríð og fátækt gerðu það ómögulegt. Í gegnum árin lifðum við af nokkrar árásir, 2012, 2014, 2020 en sú allra skelfilegasta stendur nú yfir. Við höfum núna upplifað sprengjuárásir, flótta, hungur og stöðugan ótta. Dætur mínar hafa orðið vitni að eyðileggingu sem ekkert barn ætti nokkru sinni að sjá. Ein eldflaug lenti við rúm elstu dóttur minnar aðeins nokkrum mínútum eftir að hún hafði farið úr því, örlögin hlífðu okkur í það skiptið, en áfallið sat eftir. Ég sé ein fyrir börnunum. Þegar stríðið braust út fylltist ég ótta. Við vissum ekki hvað var að gerast, hvernig við áttum að hegða okkur eða hvernig ég gæti varið börnin mín. Ég var stressuð og kvíðin. Ætti ég að flýja? Ég safnaði saman skilríkjunum okkar, enn skjálfandi af ótta, en það eina sem hægt var að gera var að bíða milli vonar og ótta í myrkrinu, yrðum við næstar? Það var erfið nótt; flugvélar, eldflaugar og stöðug hávaði sem aldrei hætti. Hvenær sem var gat sprengjubrot fallið á okkur og drepið okkur. Okkar fyrra líf var horfið. Skorið var alveg á rafmagnið eftir að aðalrafstöðvarnar voru sprengdar. Við notum rafhlöður með örlitlu ljósi, en það dugar skammt. Fólk hefur neyðst til að nota sólarorku, sem þó er ekki öllum aðgengileg og við komumst öðru hvoru í netsamband, við td. þá spítala sem eftir standa. Okkur hefur verið fleygt aftur um aldir, allt það hversdagslega sem er svo sjálfsagt í nútímanum er orðið að baráttu, frá því að sækja vatn, kveikja eld, elda og verða sér úti um klæði. Á síðustu mánuðum höfum við neyðst til að flýja, frá Rafah til Khan Younis og svo aftur og aftur undir sprengjuárásum, oft gangandi klukkutímum saman. Við bjuggum í yfirfullum tjöldum þar sem ekkert var af hreinu vatni, rafmagni eða næði. Lífið er óbærilegt, að þvo föt með höndunum í kuldanum olli mér skaða og börnin mín eru með húðvandamál vegna lélegrar hreinlætisaðstöðu. Nú er maturinn er á þrotum og við erum ráða- og bjargarlaus. Ómögulegt er að flýja með reisn og á mannúðlegan hátt. Í hvert einasta skipti sem ég flúði með dæturnar mínar litlu var það undir sprengjuárásum, stórskotahríð og algjörri eyðileggingu. Í hvert skipti gleymdi ég einhverju, fötum eða nauðsynjum fyrir börnin mín, og við á flótta, aftur og aftur. Einn daginn, sem var sérstaklega erfiður, var ég að biðja. Ég náði ekki að klára bænina því eldflaug lenti á húsi nágranna minna. Börnin mín byrjuðu að gráta og öskra. Ég hafði oft flúið yfir til nágrannanna því þakið hjá þeim er úr steinsteypu og veitir meiri vörn gegn sprengjubrotunum úr þessum villimannslegu árásum. Annar dagur: Ég sit úti um nóttina og eldflaug lendir á byggingu beint á móti húsinu mínu. Ég horfi á sprenginguna og sé börnin hlaupa út – mæðurnar rifnar í sundur. Hræðilegt. Þetta er sjón sem gleymist aldrei. Við höfum upplifað nætur sem enginn ætti að þurfa að lifa – enginn getur þolað slíkar aðstæður. Allir eru ringlaðir, óvissir – á hverri stundu getur hver sem er orðið næsta skotmark. Það sem við höfum lifað og séð getur mannshugurinn ekki ímyndað sér. Hugsaðu þér að sitja og vita að þú gætir verið drepin hvenær sem er, og bíða eftir að eldflaug falli á þig. Það er ólýsanlegt, niðurlægjandi. Lífið í tjöldum er mjög erfitt, á veturna er bítandi kuldi og á sumrin óbærilegur hiti. Það er raunveruleikinn, ofan á allt annað. Þrátt fyrir allt þetta reyndi ég að leita eftir stuðningi. Ég hef notað Facebook til að tengjast fólki, en reikningunum mínum er alltaf lokað. Það er eins og heimurinn hafi snúið baki við okkur. Nú þegar vopnahléð var tilkynnt og fólk fór aftur heim sá ég að húsið mitt hefur verið jafnað við jörðu. Ég missti allt. Núna er ég enn á flótta með dætrum mínum, án hjálpar, á lokuðu svæði þar sem engin aðstoð nær til okkar. Við erum þreyttar, harmi lostnar og gleymdar. Allt sem ég óska fyrir börnin mín er að þau fái að lifa eðlilegu lífi, hljóti menntun, lifi við öryggi og gleði. Til ykkar sem heyrið í mér: við þurfum stuðning ykkar, samkennd ykkar, rödd ykkar. Við erum ekki tölur eða fyrirsagnir í fréttum—við erum mæður, dætur og fjölskyldur sem halda í vonina í heimi sem hefur snúið okkur baki.“ Það er mikilvægt að upplifun vina minna komi fram. Það er líka mikilvægt að standa með þeim, með öllum tiltækum ráðum. Nú þegar tveir mánuðir hafa liðið síðan lokað var á alla aðstoð inn á svæðið og allar birgðir eru á þrotum er mikilvægara en nokkurn tímann að taka þátt á einstaklingsgrundvelli. Löngu ljóst er að samsekt alþjóðlegra stofnana og ríkja heims sem taka ekki til sinna ráða gegn drápsvélum þeim sem lýst er hér frá fyrstu hendi, er mikil. Í raun felst eina mögulega björgin í okkur, venjulegu fólki út um allan heim, sem getur sent pening til þeirra sem þó eru svo lánsöm að eiga hauk í horni í öðru landi. Millifærslur frá einstaklingum eru það eina sem hjálpar eins og er, og það sem meira er, það er bein aðstoð, beint frá þér til þeirra. Úti er hægt að borga fyrir matinn með millifærslum beint til kaupmanna. Því bið ég ykkur, takið þátt. Vingist við Israa og athugið söfnunarsíðuna hennar og/eða fleiri í sömu aðstæðum, gangið til liðs við hópinn Safnanir og styrkir til fólks í Palestínu og gerið það eina sem við getum gert til að sýna hug okkar. Höfundur er þýðandi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Af hverju er ekki hægt að framfylgja ákvörðunum Útlendingastofnunar? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir Skoðun Virkjanir í byggð – er farið að lögum? Gerður Stefánsdóttir Skoðun Er ballið að byrja? Fastir pennar Hver vill eldast ? Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková Skoðun Það þarf bara rétta fólkið Helga Þórisdóttir Skoðun Logndagur eins og þessi – hugleiðing um vindorkuna Einar Sveinbjörnsson Skoðun Milljarðakostnaður sérfræðinga Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Snýst um deilur Dags og Kristrúnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Virkjanir í byggð – er farið að lögum? Gerður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hver vill eldast ? Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Frá stressi í sjálfstraust: Skrefin sem skipta máli á prófatíma Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Þögnin, skömmin og kerfið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Af hverju er ekki hægt að framfylgja ákvörðunum Útlendingastofnunar? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Logndagur eins og þessi – hugleiðing um vindorkuna Einar Sveinbjörnsson skrifar Skoðun Er hægt að sigra frjálsan vilja? Martha Árnadóttir skrifar Skoðun Það þarf bara rétta fólkið Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Keflavíkurlausnin: Innflytjendadómstóll gæti sparað okkur milljarða Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková skrifar Skoðun Hver er uppruni íslam? Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Hvað þýðir „að vera nóg“ Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Nýjar lóðir í betri og bjartari borg Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Tími kominn til að hugsa um landið allt Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Milljarðakostnaður sérfræðinga Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Snýst um deilur Dags og Kristrúnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „Mamma, eru loftgæðin á grænu?“ Sara björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur utanríkisráðherra Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Samfélag þar sem börn mæta afgangi Grímur Atlason skrifar Skoðun „Samræði“ við barn er ekki til - það er alltaf ofbeldi Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Staða íslenskrar fornleifafræði Gylfi Helgason skrifar Skoðun Saman náum við lengra. Af hverju þverfagleg endurhæfing skiptir máli Rúnar Helgi Andrason skrifar Skoðun Hefjumst handa við endurskoðun laga um Menntasjóð námsmanna Kolbrún Halldórsdóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Tími jarðefnaeldsneytis að líða undir lok Nótt Thorberg skrifar Skoðun Ósanngjarnar hækkanir á vörugjöldum án fyrirvara – ábyrgðarleysi gagnvart atvinnulífi Friðrik Ingi Friðriksson skrifar Skoðun Ríkið græðir á eigin framkvæmdum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Íslenska módelið í forvörnum – leiðarljós sem við erum að slökkva á Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenska sem annað tungumál Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Sykursýki snýst ekki bara um tölur Erla Kristófersdóttir,Kristín Linnet Einarsdóttir skrifar Skoðun Íslenskan er í góðum höndum Anna María Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Síðasta árið hef ég verið í sambandi við nokkrar manneskjur í Palestínu og ég kalla þau öll með stolti vini mína. Meirihluti þeirra eru ungar mæður með lítil börn. Í litla hópnum mínum eru líka feður, strákar og ungar konur sem sjá fjölskyldum sínum farborða og reiða sig á utanaðkomandi hjálp til að komast í gegnum það sem oftast er kallað stríð en er í raun kerfisbundin útrýming heillar þjóðar. Þið getið sett þann merkimiða sem þið viljið við þessa útskýringu. Orð í þessu samhengi mega sín lítils, það eru gjörðirnar sem skipta núna máli. Til að hreyfa við hjörtum samborgara minna og reyna af veikum mætti að verða að liði birti ég hér sögu minnar kæru Israa. Saga Israa er merkileg fyrir þær sakir að í henni má lesa um sameiginlega upplifun hundruðir þúsunda mæðra á aðstæðum sem hafa aldrei nokkurn tímann átt sinn líka í sögu mannkyns. En Israa er líka einstök, hún berst ein í bökkum með dætur sínar þrjár því maðurinn hennar þurfti að fara yfir landamærin í byrjun stríðsins til að komast undir læknishendur, og hann kemst ekki aftur til baka. „Ég ólst upp í miðju stríði og erfiðleikum en tókst að ljúka námi þrátt fyrir skelfilegar aðstæður, eldflaugar flugu yfir okkur á meðan á prófum stóð, stöðugur ótti og ótrygg búseta voru daglegt líf. Ég útskrifaðist úr háskóla árið 2016 með gráðu í arabísku og íslömskum fræðum, á sama tíma og ég eignaðist mína fyrstu dóttur, Sama. Eiginmaður minn var járnsmiður sem þénaði rétt nóg til að sjá okkur farborða. Við bjuggum í litlu húsi og mig dreymdi um betra líf fyrir börnin mín, en stríð og fátækt gerðu það ómögulegt. Í gegnum árin lifðum við af nokkrar árásir, 2012, 2014, 2020 en sú allra skelfilegasta stendur nú yfir. Við höfum núna upplifað sprengjuárásir, flótta, hungur og stöðugan ótta. Dætur mínar hafa orðið vitni að eyðileggingu sem ekkert barn ætti nokkru sinni að sjá. Ein eldflaug lenti við rúm elstu dóttur minnar aðeins nokkrum mínútum eftir að hún hafði farið úr því, örlögin hlífðu okkur í það skiptið, en áfallið sat eftir. Ég sé ein fyrir börnunum. Þegar stríðið braust út fylltist ég ótta. Við vissum ekki hvað var að gerast, hvernig við áttum að hegða okkur eða hvernig ég gæti varið börnin mín. Ég var stressuð og kvíðin. Ætti ég að flýja? Ég safnaði saman skilríkjunum okkar, enn skjálfandi af ótta, en það eina sem hægt var að gera var að bíða milli vonar og ótta í myrkrinu, yrðum við næstar? Það var erfið nótt; flugvélar, eldflaugar og stöðug hávaði sem aldrei hætti. Hvenær sem var gat sprengjubrot fallið á okkur og drepið okkur. Okkar fyrra líf var horfið. Skorið var alveg á rafmagnið eftir að aðalrafstöðvarnar voru sprengdar. Við notum rafhlöður með örlitlu ljósi, en það dugar skammt. Fólk hefur neyðst til að nota sólarorku, sem þó er ekki öllum aðgengileg og við komumst öðru hvoru í netsamband, við td. þá spítala sem eftir standa. Okkur hefur verið fleygt aftur um aldir, allt það hversdagslega sem er svo sjálfsagt í nútímanum er orðið að baráttu, frá því að sækja vatn, kveikja eld, elda og verða sér úti um klæði. Á síðustu mánuðum höfum við neyðst til að flýja, frá Rafah til Khan Younis og svo aftur og aftur undir sprengjuárásum, oft gangandi klukkutímum saman. Við bjuggum í yfirfullum tjöldum þar sem ekkert var af hreinu vatni, rafmagni eða næði. Lífið er óbærilegt, að þvo föt með höndunum í kuldanum olli mér skaða og börnin mín eru með húðvandamál vegna lélegrar hreinlætisaðstöðu. Nú er maturinn er á þrotum og við erum ráða- og bjargarlaus. Ómögulegt er að flýja með reisn og á mannúðlegan hátt. Í hvert einasta skipti sem ég flúði með dæturnar mínar litlu var það undir sprengjuárásum, stórskotahríð og algjörri eyðileggingu. Í hvert skipti gleymdi ég einhverju, fötum eða nauðsynjum fyrir börnin mín, og við á flótta, aftur og aftur. Einn daginn, sem var sérstaklega erfiður, var ég að biðja. Ég náði ekki að klára bænina því eldflaug lenti á húsi nágranna minna. Börnin mín byrjuðu að gráta og öskra. Ég hafði oft flúið yfir til nágrannanna því þakið hjá þeim er úr steinsteypu og veitir meiri vörn gegn sprengjubrotunum úr þessum villimannslegu árásum. Annar dagur: Ég sit úti um nóttina og eldflaug lendir á byggingu beint á móti húsinu mínu. Ég horfi á sprenginguna og sé börnin hlaupa út – mæðurnar rifnar í sundur. Hræðilegt. Þetta er sjón sem gleymist aldrei. Við höfum upplifað nætur sem enginn ætti að þurfa að lifa – enginn getur þolað slíkar aðstæður. Allir eru ringlaðir, óvissir – á hverri stundu getur hver sem er orðið næsta skotmark. Það sem við höfum lifað og séð getur mannshugurinn ekki ímyndað sér. Hugsaðu þér að sitja og vita að þú gætir verið drepin hvenær sem er, og bíða eftir að eldflaug falli á þig. Það er ólýsanlegt, niðurlægjandi. Lífið í tjöldum er mjög erfitt, á veturna er bítandi kuldi og á sumrin óbærilegur hiti. Það er raunveruleikinn, ofan á allt annað. Þrátt fyrir allt þetta reyndi ég að leita eftir stuðningi. Ég hef notað Facebook til að tengjast fólki, en reikningunum mínum er alltaf lokað. Það er eins og heimurinn hafi snúið baki við okkur. Nú þegar vopnahléð var tilkynnt og fólk fór aftur heim sá ég að húsið mitt hefur verið jafnað við jörðu. Ég missti allt. Núna er ég enn á flótta með dætrum mínum, án hjálpar, á lokuðu svæði þar sem engin aðstoð nær til okkar. Við erum þreyttar, harmi lostnar og gleymdar. Allt sem ég óska fyrir börnin mín er að þau fái að lifa eðlilegu lífi, hljóti menntun, lifi við öryggi og gleði. Til ykkar sem heyrið í mér: við þurfum stuðning ykkar, samkennd ykkar, rödd ykkar. Við erum ekki tölur eða fyrirsagnir í fréttum—við erum mæður, dætur og fjölskyldur sem halda í vonina í heimi sem hefur snúið okkur baki.“ Það er mikilvægt að upplifun vina minna komi fram. Það er líka mikilvægt að standa með þeim, með öllum tiltækum ráðum. Nú þegar tveir mánuðir hafa liðið síðan lokað var á alla aðstoð inn á svæðið og allar birgðir eru á þrotum er mikilvægara en nokkurn tímann að taka þátt á einstaklingsgrundvelli. Löngu ljóst er að samsekt alþjóðlegra stofnana og ríkja heims sem taka ekki til sinna ráða gegn drápsvélum þeim sem lýst er hér frá fyrstu hendi, er mikil. Í raun felst eina mögulega björgin í okkur, venjulegu fólki út um allan heim, sem getur sent pening til þeirra sem þó eru svo lánsöm að eiga hauk í horni í öðru landi. Millifærslur frá einstaklingum eru það eina sem hjálpar eins og er, og það sem meira er, það er bein aðstoð, beint frá þér til þeirra. Úti er hægt að borga fyrir matinn með millifærslum beint til kaupmanna. Því bið ég ykkur, takið þátt. Vingist við Israa og athugið söfnunarsíðuna hennar og/eða fleiri í sömu aðstæðum, gangið til liðs við hópinn Safnanir og styrkir til fólks í Palestínu og gerið það eina sem við getum gert til að sýna hug okkar. Höfundur er þýðandi
Af hverju er ekki hægt að framfylgja ákvörðunum Útlendingastofnunar? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir Skoðun
Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková Skoðun
Skoðun Frá stressi í sjálfstraust: Skrefin sem skipta máli á prófatíma Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki hægt að framfylgja ákvörðunum Útlendingastofnunar? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Keflavíkurlausnin: Innflytjendadómstóll gæti sparað okkur milljarða Ómar R. Valdimarsson skrifar
Skoðun Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková skrifar
Skoðun Saman náum við lengra. Af hverju þverfagleg endurhæfing skiptir máli Rúnar Helgi Andrason skrifar
Skoðun Hefjumst handa við endurskoðun laga um Menntasjóð námsmanna Kolbrún Halldórsdóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Ósanngjarnar hækkanir á vörugjöldum án fyrirvara – ábyrgðarleysi gagnvart atvinnulífi Friðrik Ingi Friðriksson skrifar
Skoðun Íslenska módelið í forvörnum – leiðarljós sem við erum að slökkva á Árni Guðmundsson skrifar
Af hverju er ekki hægt að framfylgja ákvörðunum Útlendingastofnunar? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir Skoðun
Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková Skoðun