Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar 23. september 2024 18:02 Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu hefur verið reynsla margra fyrir tíma leyfis til tjáskipta um erfiða reynslu. Veruleikamynd til að útskýra sig þegar dýpt tilfinninga var ekki til í málinu heldur. Það varð þá til þess að mikið af reynslu mannvera fór í geymslu djúpt í kerfum þeirra. Það gerist þegar, og af því að: Viðkomandi einstaklingur hafði ekki baklands styrk til að standa upp fyrir sér gegn slæmum orðum, heilaþvotti og kröfu um þöggun. Hér hef ég komið upp með nýtt orð um þesskonar atvik þegar mjög slæm orð hafa verið sögð við mannveru sem hafði ekkert bakland til að snúa áhrifum þeirra við. Það sem var lært meira en hálfri öld síðar, var að vegna orðanna missti viðkomandi rétt sinn til að finna í sér sem ung kona hvað líf hennar ætti að verða um. Það kostaði hana það: Að hún fékk ekki svigrúm fyrir það sem er atriði í öllum kvenmannslíkömum. Sem er að kerfin í konum eiga rétt á tíma og rúmi til að uppgötva hvað myndi birtast. Hvort það væri hin konum ætlaða móðurþráar upplifun tækifæri til að rísa. Eða ef líf viðkomandi konu ætti að snúast um önnur mikilvæg verkefni. Hvers vegna var flókið að skilgreina, en frá þunga orðanna endaði hún í vanvirku hjónabandi, þar sem tvö fín börn komu frá. En dæmið fór ekki eins og hefði átt að vera. 21. öldin veitti að lokum svör við hinum dýpri atriðum og afleiðingum Orðin höfðu sett langa þykka rennihurð upp hið innra sem var rammlæst þangað til orð utan að komu sem opnuðu hana. En orð Peter A Levine voru þau orð sem útskýrðu það í smáatriðum hvað hafði gerst. Áhrif orðanna komu svo fullkomlega skýrt og upp í ljósið við orð Peter A Levine: Að áfall sjokkeri heilann, lami tjáskipti, og frysti líkamann. Það þýðir í öðrum orðum að við árásir á rétt mannvera virki sem mikilvægum hluta sálar þeirra sé sökkt í hyldýpi í iðrum líkamans. Það var mikið sjokk að átta sig á þessu meira en hálfri öld síðar. Þegar hún sá að hún hafði verið meira sem barnapía en sönn móðir. Það voru í raun líka önnur atriði í samfélaginu sem höfðu ollið eða ýtt undir slíkt ástand. Þar sem ég veit um hliðstæðar reynslur varðandi nokkrar konur. Er að það hefur verið veruleiki þarna inni í ótal konum víða um heimsem hafi endað með það ástand í sér. Karlmenn hafa auðvitað líka fengið slíka skammta, þó að ég hafi ekki beinar sögur um það hér. En hitti mann hér sem fékk slæma útreið frá foreldrum sínum, reynsla sem hann lýsti sem kostaði hann mest sem karlkyn nýtur. Þau áhrif rændu hann stórum hluta mikilvægra tækifæra. Slíkt gerist vegna þess hve stórum og mikilvægum rétti var tekinn af þeim einstaklingum með slæmum munnlegum árásum. Þessi þrjú tilfelli eru bara smá dæmi um slíkar afleiðingar, að í þeim innri heimi sem slíkt gerist, þá virkar það sem að þykk „Rennihurð þungrar orku sjokks hafi verið sett upp og henni læst“. Í öðru tilfelli var það hreinlega allt líf einnar konu á mínum aldri áður en hún áttaði sig á áhrifum konunnar sem ól hana upp og hvað þau höfðu gert lífi hennar. Það voru hörð orð sem sú kona byrjaði að heilaþvo hana til áður en hún náði kynþroska aldri. Það var gert í þeim tilgangi að hindra hana í að læra almennt um lífið. Hún heilaþvoði hana, til að verja miklu hluta tíma lífs síns í að bíða eftir manni á Hvítum Hesti. Hlutur sem gerðist aldrei. Önnur kona hér í Ástralíu hafði sótt um háskóla í Bandaríkjunum en hélt að hún hefði ekki verið samþykkt fyrir það.Svo eftir ótal ár lærði hún að móðir hennar hafði séð bréfið og stolið því. Sem gæti hafa verið, af því að hún vildi ekki að dóttirin færi. Frá orðum Thomas Hubl, og ekki síður orðum Peter A Levine hefur mikið af því að lokum komið upp í birtuna. Frá Thomas Hubl að slíkt fari beint inn í taugakerfin og niður kynslóðirnar. Svo lýsir Peter því á þennan beina máta hvernig það gerist: Slæm reynsla sjokki heilabúið, lami tjáningu og frysti taugakerfi líkamans. Undirvitundin setur það í frysti í taugakerfunum þegar enginn möguleiki var eða er fyrir tjáningu um það sem gerðist og braut sjálfvirði manneskjunnar niður. Það er mikil vinna fólgin í að byggja slíkt upp seinna, en getur gerst með réttri hjálp, bókum og fræðslu. Uppljómun um slíkt getur samt ekki alltaf bætt fyrir tjón og missi sem slík atvik sköpuðu. Það gætu verið þúsundir einstaklinga á Íslandi að lifa frá slíkum missi. Og það hugsanlega fyrir suma án þess að muna eða gera sér grein fyrir því. Það gæti hugsanlega átt meira við fyrir og í eldri kynslóðinni sem var ung þegar viðhorf og verðgildi voru ansi hörð. Og oft fyrir að ofur einfalda tilveruna.Ekki síst slæma meðferð sem átti þá að „fyrir gefa“ sem ég upplifði á þeim árum að ætlast væri til að því væri sópað undir teppin. Og að maður ætti ekki að ætlast til betri framkomu í geranda. Nýja útgáfan af því orði, er að það eigi ekki að sópa slíku undir teppin, heldur að aðskilja sig frá eðli árásar, og vænta úrlausnar. Með meiri tólum, þekkingu, innsæi og stofnunum sem veita tilfinningalega hjálp er þá vonandi möguleiki fyrir einhverjar sem átti sig á hvað gerðist að sortera það út eins vel og hægt sé. Tjáningin er leið til losunar. Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur í Ástralíu um langan tíma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matthildur Björnsdóttir Mest lesið Fimm ár í feluleik Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Sunnudagsblús ríkisstjórnarinnar Jens Garðar Helgason Skoðun Handhafar sannleikans og hið gagnslausa væl Helgi Héðinsson Skoðun Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson Skoðun Þið dirfist að kalla mig fasista og rasista? Davíð Bergmann Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Hver er í raun í fýlu? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Valdhafar sem óttast þjóð sína eiga ekki skilið völdin Ágústa Árnadóttir Skoðun Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Fimm ár í feluleik Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sunnudagsblús ríkisstjórnarinnar Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er í raun í fýlu? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Tálsýn um hugsun Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Handhafar sannleikans og hið gagnslausa væl Helgi Héðinsson skrifar Skoðun Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Gervigreindarskólinn Alpha: Framtíðarsýn fyrir íslenska grunnskóla Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Valdhafar sem óttast þjóð sína eiga ekki skilið völdin Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Til hamingju með daginn á ný! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Gefðu blóð, gefðu von: saman björgum við lífum Davíð Stefán Guðmundsson skrifar Skoðun Versta sem gæti gerzt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Aðlögun á Austurvelli Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Auðlindin er sameign – en verðmætasköpunin er ekki sjálfgefin Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Brotin stjórnarandstaða í fýlu Arnar Steinn Þórarinsson skrifar Skoðun Úthlutun Matvælasjóðs Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Engin haldbær rök fyrir því að dánaraðstoð skaði líknarmeðferð Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Opið bréf til Ölmu Möller, heilbrigðisráðherra Anna Margrét Hrólfsdóttir,Lilja Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti næst ekki með ranglæti Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Fagleg rök fjarverandi við opinbera styrkveitingu Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ætla stjórnvöld virkilega að eyðileggja eftirlaunasjóði verkafólks endanlega? Vilhjálmur Birgisson skrifar Skoðun Heilbrigðistækni getur gjörbylt aðgengi og gæðum í heilbrigðisþjónustu Erla Tinna Stefánsdóttir skrifar Skoðun Ísland smíðar – köllum á hetjurnar okkar Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Yfir 90% ferðamanna eru ánægðir með dvöl sína á höfuðborgarsvæðinu Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Hvenær kemur að okkur? Hjördís María Karlsdóttir skrifar Skoðun Frjór jarðvegur fyrir glæpagengi til að festa rætur Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Án greiningar, engin ábyrgð Gísli Már Gíslason skrifar Skoðun Rödd barna og ungmenna hunsuð í barnvænu sveitarfélagi? París Anna Bermann Elvarsdóttir,Heimir Sigurpáll Árnason,Fríða Björg Tómasdóttir,Lilja Dögun Lúðvíksdóttir,Bjarki Orrason,Sigmundur Logi Þórðarson,Aldís Ósk Arnaldsdóttir,Leyla Ósk Jónsdóttir,Rebekka Rut Birgisdóttir,Ólöf Berglind Guðnadóttir,Íris Ósk Sverrisdóttir skrifar Skoðun Verkin sem ekki tala Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú hætta að flokka ruslið? – Sjálfbærni er ekki tíska Helga Björg Steinþórsdóttir,Eva Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu hefur verið reynsla margra fyrir tíma leyfis til tjáskipta um erfiða reynslu. Veruleikamynd til að útskýra sig þegar dýpt tilfinninga var ekki til í málinu heldur. Það varð þá til þess að mikið af reynslu mannvera fór í geymslu djúpt í kerfum þeirra. Það gerist þegar, og af því að: Viðkomandi einstaklingur hafði ekki baklands styrk til að standa upp fyrir sér gegn slæmum orðum, heilaþvotti og kröfu um þöggun. Hér hef ég komið upp með nýtt orð um þesskonar atvik þegar mjög slæm orð hafa verið sögð við mannveru sem hafði ekkert bakland til að snúa áhrifum þeirra við. Það sem var lært meira en hálfri öld síðar, var að vegna orðanna missti viðkomandi rétt sinn til að finna í sér sem ung kona hvað líf hennar ætti að verða um. Það kostaði hana það: Að hún fékk ekki svigrúm fyrir það sem er atriði í öllum kvenmannslíkömum. Sem er að kerfin í konum eiga rétt á tíma og rúmi til að uppgötva hvað myndi birtast. Hvort það væri hin konum ætlaða móðurþráar upplifun tækifæri til að rísa. Eða ef líf viðkomandi konu ætti að snúast um önnur mikilvæg verkefni. Hvers vegna var flókið að skilgreina, en frá þunga orðanna endaði hún í vanvirku hjónabandi, þar sem tvö fín börn komu frá. En dæmið fór ekki eins og hefði átt að vera. 21. öldin veitti að lokum svör við hinum dýpri atriðum og afleiðingum Orðin höfðu sett langa þykka rennihurð upp hið innra sem var rammlæst þangað til orð utan að komu sem opnuðu hana. En orð Peter A Levine voru þau orð sem útskýrðu það í smáatriðum hvað hafði gerst. Áhrif orðanna komu svo fullkomlega skýrt og upp í ljósið við orð Peter A Levine: Að áfall sjokkeri heilann, lami tjáskipti, og frysti líkamann. Það þýðir í öðrum orðum að við árásir á rétt mannvera virki sem mikilvægum hluta sálar þeirra sé sökkt í hyldýpi í iðrum líkamans. Það var mikið sjokk að átta sig á þessu meira en hálfri öld síðar. Þegar hún sá að hún hafði verið meira sem barnapía en sönn móðir. Það voru í raun líka önnur atriði í samfélaginu sem höfðu ollið eða ýtt undir slíkt ástand. Þar sem ég veit um hliðstæðar reynslur varðandi nokkrar konur. Er að það hefur verið veruleiki þarna inni í ótal konum víða um heimsem hafi endað með það ástand í sér. Karlmenn hafa auðvitað líka fengið slíka skammta, þó að ég hafi ekki beinar sögur um það hér. En hitti mann hér sem fékk slæma útreið frá foreldrum sínum, reynsla sem hann lýsti sem kostaði hann mest sem karlkyn nýtur. Þau áhrif rændu hann stórum hluta mikilvægra tækifæra. Slíkt gerist vegna þess hve stórum og mikilvægum rétti var tekinn af þeim einstaklingum með slæmum munnlegum árásum. Þessi þrjú tilfelli eru bara smá dæmi um slíkar afleiðingar, að í þeim innri heimi sem slíkt gerist, þá virkar það sem að þykk „Rennihurð þungrar orku sjokks hafi verið sett upp og henni læst“. Í öðru tilfelli var það hreinlega allt líf einnar konu á mínum aldri áður en hún áttaði sig á áhrifum konunnar sem ól hana upp og hvað þau höfðu gert lífi hennar. Það voru hörð orð sem sú kona byrjaði að heilaþvo hana til áður en hún náði kynþroska aldri. Það var gert í þeim tilgangi að hindra hana í að læra almennt um lífið. Hún heilaþvoði hana, til að verja miklu hluta tíma lífs síns í að bíða eftir manni á Hvítum Hesti. Hlutur sem gerðist aldrei. Önnur kona hér í Ástralíu hafði sótt um háskóla í Bandaríkjunum en hélt að hún hefði ekki verið samþykkt fyrir það.Svo eftir ótal ár lærði hún að móðir hennar hafði séð bréfið og stolið því. Sem gæti hafa verið, af því að hún vildi ekki að dóttirin færi. Frá orðum Thomas Hubl, og ekki síður orðum Peter A Levine hefur mikið af því að lokum komið upp í birtuna. Frá Thomas Hubl að slíkt fari beint inn í taugakerfin og niður kynslóðirnar. Svo lýsir Peter því á þennan beina máta hvernig það gerist: Slæm reynsla sjokki heilabúið, lami tjáningu og frysti taugakerfi líkamans. Undirvitundin setur það í frysti í taugakerfunum þegar enginn möguleiki var eða er fyrir tjáningu um það sem gerðist og braut sjálfvirði manneskjunnar niður. Það er mikil vinna fólgin í að byggja slíkt upp seinna, en getur gerst með réttri hjálp, bókum og fræðslu. Uppljómun um slíkt getur samt ekki alltaf bætt fyrir tjón og missi sem slík atvik sköpuðu. Það gætu verið þúsundir einstaklinga á Íslandi að lifa frá slíkum missi. Og það hugsanlega fyrir suma án þess að muna eða gera sér grein fyrir því. Það gæti hugsanlega átt meira við fyrir og í eldri kynslóðinni sem var ung þegar viðhorf og verðgildi voru ansi hörð. Og oft fyrir að ofur einfalda tilveruna.Ekki síst slæma meðferð sem átti þá að „fyrir gefa“ sem ég upplifði á þeim árum að ætlast væri til að því væri sópað undir teppin. Og að maður ætti ekki að ætlast til betri framkomu í geranda. Nýja útgáfan af því orði, er að það eigi ekki að sópa slíku undir teppin, heldur að aðskilja sig frá eðli árásar, og vænta úrlausnar. Með meiri tólum, þekkingu, innsæi og stofnunum sem veita tilfinningalega hjálp er þá vonandi möguleiki fyrir einhverjar sem átti sig á hvað gerðist að sortera það út eins vel og hægt sé. Tjáningin er leið til losunar. Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur í Ástralíu um langan tíma.
Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen Skoðun
Skoðun Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Gervigreindarskólinn Alpha: Framtíðarsýn fyrir íslenska grunnskóla Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Auðlindin er sameign – en verðmætasköpunin er ekki sjálfgefin Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Opið bréf til Ölmu Möller, heilbrigðisráðherra Anna Margrét Hrólfsdóttir,Lilja Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Ætla stjórnvöld virkilega að eyðileggja eftirlaunasjóði verkafólks endanlega? Vilhjálmur Birgisson skrifar
Skoðun Heilbrigðistækni getur gjörbylt aðgengi og gæðum í heilbrigðisþjónustu Erla Tinna Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Yfir 90% ferðamanna eru ánægðir með dvöl sína á höfuðborgarsvæðinu Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Rödd barna og ungmenna hunsuð í barnvænu sveitarfélagi? París Anna Bermann Elvarsdóttir,Heimir Sigurpáll Árnason,Fríða Björg Tómasdóttir,Lilja Dögun Lúðvíksdóttir,Bjarki Orrason,Sigmundur Logi Þórðarson,Aldís Ósk Arnaldsdóttir,Leyla Ósk Jónsdóttir,Rebekka Rut Birgisdóttir,Ólöf Berglind Guðnadóttir,Íris Ósk Sverrisdóttir skrifar
Skoðun Myndir þú hætta að flokka ruslið? – Sjálfbærni er ekki tíska Helga Björg Steinþórsdóttir,Eva Magnúsdóttir skrifar
Flokkarnir sem raunverulega öttu viðkvæmum hópum saman og þeir sem þrífa upp eftir þá Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Í Kópavogi borga tekjuháir foreldrar leikskólabarna mest, er það svo ósanngjarnt? Rakel Ýr Isaksen Skoðun